თსუ-ის ფი­ლო­სო­ფი­ის ინ­სტი­ტუ­ტის ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელ­ის ფი­ლო­სო­ფი­ისა და თე­ოლ­ოგი­ის სა­მეც­ნი­ერო ცენ­ტრის პრო­ექ­ტმა სა­ხელ­წო­დე­ბით — „ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელი -ევ­რო­პუ­ლი სა­აზ­როვ­ნო სივ­რცის ნა­წი­ლი“ (# FR-19-7625) — შო­თა რუს­თა­ვე­ლის ერ­ოვ­ნუ­ლი სა­მეც­ნი­ერო ფონ­დის მი­ერ 2019 წელს გა­მოცხა­დე­ბულ ფუნ­და­მენ­ტურ საგ­რან­ტო კონ­კურ­სში გა­მარ­ჯვე­ბა მო­იპ­ოვა, რის შე­დე­გა­დაც 2021 წლის შე­მოდ­გო­მა­ზე გან­ხორ­ცი­ელ­და ქარ­თველ მეც­ნი­ერ­თა პრო­ექ­ტით და­გეგ­მი­ლი ვი­ზი­ტი რუ­მი­ნეთ­ში.

პრო­ექ­ტის ხელ­მძღვა­ნე­ლის, თსუ -ის ფი­ლო­სო­ფი­ის ინ­სტი­ტუ­ტის ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელ­ის ფი­ლო­სო­ფი­ისა და თე­ოლ­ოგი­ის სა­მეც­ნი­ერო ცენ­ტრის ხელ­მძღვა­ნე­ლის ან­ას­ტა­სია ზა­ქა­რი­აძ­ის ინ­ფორ­მა­ცი­ით, სა­მეც­ნი­ერო მივ­ლი­ნე­ბა­ში მის გარ­და ჩარ­თულ­ნი იყ­ვნენ პრო­ექ­ტის წევ­რე­ბი: თე­ოლ­ოგი­ის დოქ­ტო­რი, პრო­ფე­სო­რი, დე­კა­ნო­ზი ალ­ექ­სი ქშუ­ტაშ­ვი­ლი და ფი­ლო­სო­ფი­ის მეც­ნი­ერ­ებ­ათა დოქ­ტო­რი, თსუ-ის ას­ოც­ირ­ებ­ული პრო­ფე­სო­რი ირ­აკ­ლი ბრა­ჭუ­ლი.

პრო­ექ­ტის მო­ნა­წი­ლე­ები აქ­ტი­ურ­ად ჩა­ერ­თვნენ ან­თი­მის სა­ხე­ლო­ბის სა­მო­ნას­ტრო კომ­პლექ­სის სა­აქ­ტო დარ­ბაზ­ში გა­მარ­თულ სამ­დღი­ანი სა­მეც­ნი­ერო კონ­ფე­რენ­ცი­ის — „ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელი — სუ­ლი­ერი, კულ­ტუ­რულ-სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და მხატ­ვრუ­ლი აქ­ტი­ვო­ბის კომ­პლექ­სუ­რი მა­ნი­ფეს­ტა­ცია“ — მუ­შა­ობ­აში. კონ­ფე­რენ­ცი­ის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რე­ბი იყ­ვნენ „წმ. ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელ­ის“ კულ­ტუ­რუ­ლი ფონ­დი და ას­ევე მე­დი­ევ­ის­ტი­კი­სა და ად­რე მო­დერ­ნის შეს­წავ­ლის ცენ­ტრი — „ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელი“. ნა­ყო­ფი­ერი სა­კონ­ფე­რენ­ციო დღე­ებ­ის მან­ძილ­ზე დე­ლე­გა­ცი­ის წევ­რე­ბი შეხ­ვდნენ არა­ერთ მეც­ნი­ერს, რო­მე­ლიც ან­თი­მის და მი­სი ეპ­ოქ­ის პრობ­ლე­მებს იკ­ვლე­ვენ. მათ შო­რის პროფ. იოანე ლა­ზარს, რო­მე­ლიც ან­თი­მის შე­სა­ხებ კვლე­ვის ავ­ტო­რია. მან ქარ­თველ სტუმ­რებს გა­დას­ცა წიგ­ნე­ბი, მათ შო­რის, სა­კუ­თა­რი მო­ნოგ­რა­ფია — „ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელი — ქრის­ტი­ან­ობ­ის მქა­და­გე­ბე­ლი“. კონ­ფე­რენ­ცი­ის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რებ­მა შეს­თა­ვა­ზეს ქარ­თველ მეც­ნი­ერ­ებს პუბ­ლი­კა­ცი­ებ­ის მომ­ზა­დე­ბა ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელ­ის­ად­მი მიძ­ღვნილ ჟურ­ნალ­ში და­სა­ბეჭ­დად.

მომ­დევ­ნო დღე­ებ­ში ქარ­თველ­მა მკვლევ­რებ­მა იმ­უშ­ავ­ეს მო­ნატ­რე­ბის — ტრაიანი, ოზ­ერო, გო­ვო­რა, ტულ­ჩეა, ბის­ტრი­ცა, რიმ­ნი­კუ-ვალ­ჩეა, ფე­დე­ლე­შოიუ და სხვ. ბიბ­ლი­ოთ­ეკ­ებ­სა და მუ­ზე­უმ­ებ­ში. მო­იპ­ოვ­ეს მდი­და­რი მა­სა­ლა ან­თი­მის პე­რი­ოდ­ის არ­ტე­ფაქ­ტე­ბის, სა­მუ­ზე­მო ექ­სპო­ნა­ტე­ბის, მო­ნოგ­რა­ფი­ებ­ის და ხელ­ნა­წერ­თა სა­ხით. ყვე­ლა მა­სა­ლა ფო­ტო­ებ­ზეა წარ­მოდ­გე­ნი­ლი. ან­ას­ტა­სია ზა­ქა­რი­აძ­ის თქმით, ბუ­ქა­რეს­ტში გა­ტა­რე­ბუ­ლი დრო ძა­ლი­ან ნა­ყო­ფი­ერი გა­მოდ­გა მო­მა­ვა­ლი გეგ­მე­ბი­სა და სა­მეც­ნი­ერო კვლე­ვე­ბის მი­მა­თუ­ლე­ბით.

„2014 წლი­დან დაწყე­ბუ­ლი საქ­მე — ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელ­ის მდი­და­რი შე­მოქ­მე­დე­ბის სის­ტე­მუ­რი შეს­წავ­ლა ახ­ალი პრო­ექ­ტის ფარ­გლებ­ში გაგ­რძელ­და. რუ­მი­ნეთ­ში მივ­ლი­ნე­ბის ყო­ვე­ლი დღე გა­წე­რი­ლი იყო ჩვე­ნი სტუმ­რე­ბის: რიმ­ნი­კუს ეპ­არ­ქი­ის ეპ­ის­კო­პო­სის, თე­ოლ­ოგი­ის დოქ­ტო­რის ვე­ნი­ამ­ინ­ის მი­ერ და ბუ­ქა­რეს­ტის უნ­ივ­ერ­სი­ტე­ტის ფი­ლო­სო­ფი­ის ფა­კულ­ტე­ტის დე­კა­ნის, პრო­ექ­ტის კონ­სულ­ტან­ტის პროფ. ვი­ორ­ელ ვი­ზუ­რე­ან­უს მი­ერ. პრო­ექ­ტის მო­ნა­წი­ლე­ები გა­ემ­გზავ­რნენ რიმ­ნი­კუს რე­გი­ონ­ში. მი­იჩ­ნე­ვა, რომ რე­გი­ონ­ის მთა­ვა­რი ქა­ლა­ქი რიმ­ნი­კუ ვალ­ჩეა და, ზო­გა­დად, მთე­ლი ეს რე­გი­ონი ან­თი­მის პატ­რონ­ტა­ჟის ქვე­შაა. შე­სა­ბა­მი­სად, მი­სი ხსე­ნე­ბის დღეს — ან­თი­მო­ზო­ბას, 27 სექ­ტემ­ბერს, აღ­ინ­იშ­ნე­ბა ქა­ლა­ქის დღეც, იმ­არ­თე­ბა ან­თი­მი­სად­მი მიძ­ღვნი­ლი სხვა­დას­ხვა ღო­ნის­ძი­ება — სა­მეც­ნი­ერო კონ­ფე­რენ­ცი­ები, სა­ზე­იმო ლი­ტურ­გი­ები, გა­მო­ფე­ნე­ბი, სა­ზე­იმო კონ­ცერ­ტე­ბი და სხვ. ჩას­ვლის­თა­ნა­ვე ქარ­თუ­ლი დე­ლე­გა­ცია შე­უდ­გა მუ­შა­ობ­ას. მათ მო­ინ­ახ­ულ­ეს კო­ზი­ას მა­მა­თა სა­მო­ნას­ტრო კომ­პლექ­სი, რო­მე­ლიც ან­თი­მის ეპ­ის­კო­პო­სო­ბის პე­რი­ოდ­ში დას­რულ­და. ამ კომ­პლექ­სში არ­სე­ბუ­ლი კა­რის ეკ­ლე­სი­ის კე­დელ­ზე შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლია ან­თი­მის სი­ცოცხლე­ში შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი ფრეს­კა. გა­ეც­ნენ ბიბ­ლი­ოთ­ეკ­აში არ­სე­ბულ წიგ­ნად ფონ­დს და ხელ­ნა­წე­რებს/ას­ლებს. მუ­ზე­უმ­ში და­ცულ არ­ტე ფაქ­ტებს“, — ამ­ბობს ან­ას­ტა­სია ზა­ქა­რი­აძე.

პრო­ექ­ტის მო­ნა­წი­ლე­ები ას­ევე აქ­ტი­ურ­ად ჩა­ერ­თვნენ ან­თი­მის სა­ხე­ლო­ბის სა­მო­ნას­ტრო კომ­პლექ­სის სა­აქ­ტო დარ­ბაზ­ში გა­მარ­თულ სამ­დღი­ანი სა­მეც­ნი­ერო კონ­ფე­რენ­ცი­ის — „ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელი-სუ­ლი­ერი, კულ­ტუ­რულ-სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და მხატ­ვრუ­ლი აქ­ტი­ვო­ბის კომ­პლექ­სუ­რი მა­ნი­ფეს­ტა­ცია“ — მუ­შა­ობ­აში. კონ­ფე­რენ­ცი­ის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რე­ბი იყ­ვნენ „წმ. ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელ­ის“ კულ­ტუ­რუ­ლი ფონ­დი და ას­ევე მე­დი­ევ­ის­ტი­კი­სა და ად­რე მო­დერ­ნის შეს­წავ­ლის ცენ­ტრი — „ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელი“. ნა­ყო­ფი­ერი სა­კონ­ფე­რენ­ციო დღე­ებ­ის მან­ძილ­ზე დე­ლე­გა­ცი­ის წევ­რე­ბი შეხ­ვდნენ არა­ერთ მეც­ნი­ერს, რო­მე­ლიც ან­თი­მის და მი­სი ეპ­ოქ­ის პრობ­ლე­მებს იკ­ვლე­ვენ. მათ შო­რის პროფ. იოანე ლა­ზარს, რო­მე­ლიც ან­თი­მის შე­სა­ხებ კვლე­ვის ავ­ტო­რია. მან ქარ­თველ სტუმ­რებს გა­დას­ცა წიგ­ნე­ბი, მათ შო­რის, სა­კუ­თა­რი მო­ნოგ­რა­ფია — „ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელი — ქრის­ტი­ან­ობ­ის მქა­და­გე­ბე­ლი“. კონ­ფე­რენ­ცი­ის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რებ­მა შეს­თა­ვა­ზეს ქარ­თველ მეც­ნი­ერ­ებს პუბ­ლი­კა­ცი­ებ­ის მომ­ზა­დე­ბა ან­თი­მოზ ივ­ერი­ელ­ის­ად­მი მიძ­ღვნილ ჟურ­ნალ­ში და­სა­ბეჭ­დად. სა­ზე­იმო ლი­ტურ­გი­ის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ მა­მა ალ­ექ­სიმ ისა­უბ­რა პრო­ექ­ტის შე­სა­ხებ და დე­ლე­გა­ცი­ის მიზ­ნე­ბის შე­სა­ხებ.

მომ­დევ­ნო დღე­ებ­ში ქარ­თველ­მა მკვლევ­რებ­მა იმ­უშ­ავ­ეს მო­ნატ­რე­ბის — ტრაიანი, ოზ­ერო, გო­ვო­რა, ტულ­ჩეა, ბის­ტრი­ცა, რიმ­ნი­კუ-ვალ­ჩეა, ფე­დე­ლე­შოიუ და სხვ. ბიბ­ლი­ოთ­ეკ­ებ­სა და მუ­ზე­უმ­ებ­ში. მო­იპ­ოვ­ეს მდი­და­რი მა­სა­ლა ან­თი­მის პე­რი­ოდ­ის არ­ტე­ფაქ­ტე­ბის, სა­მუ­ზე­მო ექ­სპო­ნა­ტე­ბის, მო­ნოგ­რა­ფი­ებ­ის და ხელ­ნა­წერ­თა სა­ხით. ყვე­ლა მა­სა­ლა ფო­ტო­ებ­ზეა წარ­მოდ­გე­ნი­ლი. მივ­ლი­ნე­ბა­ში ნა­ყი­დი და სა­ჩუქ­რად მი­ღე­ბუ­ლი წიგ­ნე­ბი გა­და­ეც­ემა ან­თი­მის კუთხეს, ელ­ექ­ტრო­ნუ­ლი მა­სა­ლა კი გა­და­ეც­ემა ას­ატ­ვირ­თად ან­თი­მის ბიბ­ლი­ოთ­ეკ­ას.

ან­ას­ტა­სია ზა­ქა­რი­აძ­ის თქმით, ბუ­ქა­რეს­ტში გა­ტა­რე­ბუ­ლი დრო ას­ევე ძა­ლი­ან ნა­ყო­ფი­ერი გა­მოდ­გა მო­მა­ვა­ლი გეგ­მე­ბი­სა და სა­მეც­ნი­ერო კვლე­ვე­ბის მი­მა­თუ­ლე­ბით. ერ­თის მხრივ თე­ოლ­ოგ­ებ­თან, მე­ორ­ეს მხრივ, ფი­ლო­სო­ფო­სებ­თან შეხ­ვედ­რებ­მა მდი­და­რი მა­სა­ლა მო­აპ­ოვ­ებ­ინა ქარ­თველ მეც­ნი­ერ­ებს. „გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი იყო რუ­მი­ნე­თის სა­პატ­რი­არ­ქოს სი­ნო­დის ბიბ­ლი­ოთ­ეკ­აში გა­ტა­რე­ბულ დრო და მი­სი ხელ­მძღვა­ნე­ლის, თე­ოლ­ოგი­ის დოქ­ტორ პო­ლი­კარ­პე ჩი­ტუ­ლეს­კუს მი­ერ მოწყო­ბი­ლი უძ­ვე­ლე­სი გა­მო­ცე­მე­ბის გა­მო­ფე­ნა­ზე გა­მო­ტა­ნი­ლი მდი­და­რი მა­სა­ლე­ბის გაც­ნო­ბა, აქ­ვე გა­იმ­არ­თა ან­თი­მის მკვლე­ვარ მი­ქა­ელ სტან­ჩი­უს­თან შეხ­ვედ­რა, ას­ევე ფი­ლო­სო­ფი­ის ფა­კულ­ტეტ­ზე გა­იმ­არ­თა შეხ­ვედ­რე­ბი ფა­კულ­ტე­ტის პრო­ფე­სო­რებ­თან, პრო­ექ­ტის უცხო­ელ კონ­სულ­ტან­ტთან პრო­ფე­სორ ვი­ზე­რუ­ან­უს­თან, დე­ლე­გა­ცი­ამ იმ­უშ­ავა ფა­კულ­ტე­ტის ბიბ­ლი­ოთ­ეკ­აში, გა­ეც­ნო ახ­ალ პუბ­ლი­კა­ცი­ებს, და­ის­ახა მო­მავ­ლის სა­ინ­ტე­რე­სო გეგ­მე­ბი. კო­ლა­ბო­რა­ცია გაგ­რძელ­დე­ბა სა­ერ­თა­შო­რი­სო კონ­ფე­რენ­ცი­ის, ერ­თობ­ლი­ვი პუბ­ლი­კა­ცი­ებ­ის, სტუ­დენ­ტთა გაც­ვლი­სა და ორ­მა­გი ხა­რის­ხის მქო­ნე სას­წავ­ლო პროგ­რა­მე­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბით“.